برداشت و انتقال گیلاس و آلبالو جهت فرآیند
جی۔ کا۔ براون
گروه کشاورزی ايالات متحده، بخش تحقیقات کشاورزی، بخش بازرسی برداشت میوه و سبزی، گروه مهندسی کشاورزی، دانشگاه ایالتی میشیگان
East Lansing, MI 48824-1323, USA
جی۔ کولار
گروه مدیریت کشاورزی دانشگاه باغبانی و صنایع غذایی بوداپست
PO Box53, Budapest, Hungary
مقدمه
آلبالو
فروش تازه ی آلبالو در ایالات متحده ی آمریکا و غرب اروپا بسیار محدود است. در واقع بخشی اعظم تولید این محصول به مصرف فرایندسازی (کنسرو، انجماد، تغلیظ یا خشک کردن) می رسد. در اروپای مرکزی (بلغارستان، جمهوری های چک و اسلواکی، مجارستان، لهستان، رومانی، اوکراین و بعضی از قسمتهای یوگسلاوی سابق) میزان زیادی از تولید به صورت تازه در بازارهای محلی مصرف می شود یا به همان صورت به کشورهای مجاور (آلمان و اتریش) صادر می گردد. عملیات برداشت آلبالو در تمامی مناطق تولیدی جهان باید به صورت زمان بندی شده انجام شوند. این میوه فقط در طی چند روز از حالت غیر بالغ فیزیولوژیکی به فرم کاملا بالغ تبدیل می شود. با این حال تمام میوه های باغ یا حتی میوه هایی که بر روی یک درخت قرار دارند، هرگز با هم نمی رسند و فرایند رسیدن محصول یک فرایند تدریجی است. در حالت ایده آل، میوه ی رسیده باید قبل از این که خیلی رسیده شود. از درخت برداشت گردد و میوه ی نارس باید بر روی درخت باقی بماند تا اندازه اش افزایش یابد. از نظر تئوری این روش بیشترین عملکرد را از هر درخت عاید باغدار می کند و برای کارخانه دار نیز آلبالوهایی بزرگ، سفت، قرمز یکنواخت و بالغی را جهت هسته گیری(جدا کردن اندوکارپ یا هسته) و بسته بندی فراهم می آورد.
در ایالات متحده ی آمریکا ۱۸۰۰۰ هکتار باغ آلبالو وجود دارد و برای برداشت دستی این باغات نیاز به حدود ۴۰۰ ساعت کار در هکتار می باشد؛ به طوری که برای برداشت محصول یک هکتار نیاز به 40 کارگر با ۱۰ ساعت کار روزانه است. در آمریکا هر باغدار به طور متوسط ۲۰ هکتار باغ دارد و بنابراین برای برداشت این مقدار باغ، به ۵۰ کارگر با کار روزانه ی ۱۰ ساعت به مدت ۱۶ روز نیاز می باشد در اروپای مرکزی نیز حدود ۵۰۰۰۰ هکتار باغ آلبالو وجود دارد و برای برداشت دستی این مقدار باغ نیاز به ۷۵۰ ساعت کار در هکتار می باشد. در غرب اروپا، با وجوداین که بیشتر آلبالوها بر روی یایه های پاکوتاه تولید می شوند، اما هنوز به کار بیش از ۳۰۰ ساعت در هکتار نیاز می باشد بنابراین معلوم می شود که کار مورد نیاز برای آلبالوهایی که به صورت دستی برداشت می شوند زیاد است.
یافتن تعداد زیادی کارگر و مدیریت آنها برای مدت فقط چند روز در سال برای باغداران کاری سخت و غیرممکن است. علاوه براین، خطر جدی زیان محصول در اتر شرایط نامطلوب آب و عوایی در طول دوره ی برداشت، هزینه ی زیاد تهیه ی یک مسکن موقتی قابل قبول برای کارگران فصلی و همچنین انجام کلیه ی موارد مربوط به ساماندهی کارگران، مالیات، بیمه و - نیز مشکلاتی هستند که براین مساله اضافه می شوند. این مشکلات که مربوط به برداشت دستی محصول می شوند در تمام متاطق تولیدی دنیا حادتر شده اند
امروزه باغداران ایالات متحده، برای برداشت درختان با عمر بیش از ۶ سال متکی به ماشین های برداشت هستند. در این ماشینها برای جدا کردن میوه از شاخه یا دمش از عملیات لرزشی یا تکان دهنده ی درخت و برای حفظ میوه ای که از درخت می افتد از سیستم های مختلف جمعگر استغاده می شود. لذا برای تطبیق و هماهنگی این قبیل سیستم های برداشت ماشینی باید عملیات ویژه باغبانی، جایجایی پس از برداشت و فرایند انجام شوند تا باغدار و کارخانه دار بتواند سود خوبی از این عمل بدست آورند. امروزه با استفاده انتهای جدید برداشت ماشینی به بیش از 15ساعت کار جهت برداشت هرهکتاری نیز نمی شد. لذا باغدار می تواند عملیات برداشت میوه ی ۲۰ هکتار باغش را در عرض فقط ۷الی ۱۰ روز کامل کند. بنابراین از آنجایی که یک ماشین برداشت برابر با تعداد زیادی کارگر برداشت کننده است، عمل صحیح آن می تواند مجموع هزینه های برداشت را کاهش دهد، قابلیت تولید باغ و کیفیت میوه را حفظ کند . در عوض، عمل اشتباه برداشت کننده ی ماشینی می تواند موجب به بار آمدن خسارت مالی در طول فصل شود. از اواخر دهه ی ۱۹۶۰ مجموع هزینه های برداشت ماشینی در حالت بین 25 تا 50 % هزینه های برداشت دستی بود . در اروپا نیز برداشت ماشینی در حالت مطلوب فقط ۱۰ تا ٪۳۰ برداشت دستی هزینه دارد.
در ایالات متحده ی آمریکا، سیستم های برداشت ماشینی از اواخر دهه ی ۱۹۵۰ پا به عرصه گذاشتند. اولین ماشین های برداشت کنده که بر مبنای لرزاندن اندام های درخت عمل می کردند، به صورت های مختلفی طراحی شده بودند. برای برداشت یک درخت، دستگاه لرزاننده به طور پی در پی به شاخه های اصلی آن متصل می شد و آنها را به مدت ۳ تا 5 دقیقه با بسامد ۸۰۰ تا ۱۲۰۰ دور در دقیقه می لرزاند و طی این مدت ۳۰ تا ۴۰ میلی متر در طول شاخه جابجا می شد در این روش سطح قسمت جمعگر میوه به قدری نرم بود که ساییدگی میوه در اثر برخورد به سطح آن به حداقل می رسید.
پس از این کار آلبالوهای برداشت شده فوراً در تانکر آب سرد (با دمای کمتر از C 15) بالای برداشت کننده قرار داده می شدند تا فرایندهای خنک سازی و استحکام بافت میوه شروع شود و آسیب ناشی از سوختگی (قهوه ای شدن) به حداقل برسد. سپس تانکر پر از میوه به یک ایستگاه خنک کننده در نزدیکی باغ منتقل می شد و در آنجا آب سرد به مدت ۳۰ دقیقه با فشار از وسط میوه ها عبور داده می شد تا بدین ترتیب هم دمای میوه کاهش یابد و هم مواد زاید داخل تانکر ظاهر شوند. علاوه براین، غوطه ور کردن میوه ها به مدت ۴ تا ۶ ساعت در یک جریان آرام آب سرد، دمای میوه را بیشتر کاهش داده و موجب سفتی بیشتر در بافت میوه شده که عمل هسته گیری میوه را کاراتر و بهتر می کرد. عمل هسته گیری معمولا با ۱۴ تا ۱۶٪ کاهش وزن میوه همراه است. زیرا در اثر این عمل، هسته ی میوه و همچنین قسمتی از گوشت و آب آن حذف می شود. هر چند در این روش ساییدگی اضافی در طی برداشت و بعد از آن که با عدم سفتی کافی میوه همراه می شد، می توانست میزان محصول را تا ۲۸٪ کاهش دهد. این میوه ها تا زمان انتقال به خط فرایند در آب سرد نگهداری می شدند. تاکنون هدف از این کار این بوده است که مجموع وقت صرف شده از برداشت تا فرایند، حداکثر ۹ ساعت بیشتر طول نکشد تا بدین وسیله، رنگ میوه و سوختگی آن، کاهش وزن میوه در اثر هسته گیری و همچنین کیفیت نهایی آن در محدوده ی قابل قبولی باقی بماند.
زمانی که عملیات برداشت درختان از حالت دستی به ماشینی تغییر می یابد، باید آنها را تا حدودی با این تغییر منطبق ساخت. برای این کار باید تعداد شاخه های اصلی به ۳ یا ۴ تا کاهش داده شود، شاخه های پایین درخت که در مسیر ماشین برداشت هستند و همچنین شاخه های ضعیف سلف شوند، زیرا این شاخه ها در اثر رشد خود را می اندازند یا به صورت بلند و نازک رشد می کنند و در نتیجه برای ریزش میوه نمی توان آنها را به حد کافی لرزاند. قبلاً اکثر درختان از نزدیکی زمین سر برداری که اما امروزه دیگر از این عمل استفاده نمی شود. زیرا این درختان مانوردهی ماشین برداشت را با مشکل مواجه می ساختند، موجب وارد آمدن ضرر و زیان زیاد به محصول در اثر متصل شدن چارچوب های جمعگر به آنها می شدند و همچنین سازگار با لرزاننده های تنه نبودند.
423 تار بود
ماشین های برداشت با دو نیم صفحه ی شیب دار
ماشین های برداشت یک نفره که یا به صورت کامل دور درخت را احاطه می کنند، یا نصف آن را
دربرمی گیرند و همچنین یک مدل دیگر آن که به صورت نیمه غلتکی عمل می کند
برداشت کننده های کاملا غلتکی
گیلاس
در دهه ی ۱۹۶۰ که اولین بار از برداشت ماشینی در ایالات متحده ی آمریکا برای جمع آوری آلبالو استفاده گردید، حدود ۱۰۰٫۰۰۰ تن گیلاس در سال نیز در این مناطق تولید می گردید. از این میزان حدود ۴۰٪ آن به صور ت تازه فروخته می شد و ۴۰ تا ۵۰٪ آن برای شوری نمک زده می شد و باقی مانده نیز کنسرو می گردید. تعداد کارگر مورد نیاز برای برداشت دستی گیلاس شبیه آلبالو است. اما برداشت ماشینی برای گیلاس هایی که به صورت تازه به فروش می رسند، عملی مطمئن و قابل اعتماد محسوب نمی شود. علت این مساله نیز سایدگی زیاد میوه و کنده شدن دم آنها می باشد، اما برداشت ماشینی گیلاس برای شوری و کنسر و کردن، یکی از اهداف صنعتی آن می باشد. در واقع به استشای میوه هایی که برای تهیه ی نوشابه گیلاس (در ایالت اورگون آمریکا زیاد تولید می شود) به مصرف می رسند، دم میوه برای مصارف شوری یا کنسرو کردنگیلاس لازم نمی باشد و بنابر این تحقق روش شیمیایی در مورد برداشت ماشینی محصول عملی تر می شود. با این وجود، تجربه نشان داده است که مشکلات اولیه ی قابل توجهی در برداشت ماشینی گیلاس وجود دارد . یکی از این موارد این است که گیلاس هایی که برای شوری استفاده می شوند معمولا به صورت نابالغ برداشت می شوند . بنابراین برداشت موفق این میوه ها کار سختی است ، زیرا برای افتادن میوه از درخت نیاز به نیروی لرزش زیاد و مدت زمان طولانی می باشد که در نتیجه ی آن میوه به شدت دچار ساییدگی می شود . امروزه برای رفع این مشکل ، یک ماده شمیایی جدا کننده برای جدا شدن میوه به کار گرفته می شود .. علاوه بر این، مشخص شده است که ارقام مختلف از نظر تناسب با برداشت ماشینی با یکدیگر تفاوت دارند و برخلاف آلبالو، گیلاس ها زمانی که در دراخل آب جابجا می شوند در اغلب موارد قبل از این که فرایند شوند ترک می خورند . به علت وجود چنین مشکلاتی لازم است که قبل از گسترش یک سیستم قابل قبول برداشت ماشینی ، فعالیت های تحقیقاتی در رابطه با آن صورت پذیرد.
درحال حاضر حدود 20000 هکتار بالغ بارده گیلاس در ایالات متحده ی آمریکا وجود دارد که حدود۱۵۰۰۰۰ تن گیلاس تولید می کنند. حدود 45% از این مقدار به صورت تازه فروخته می شود، 35% آن نمک زنی شده و باقیمانده کنسرو می گردد. تمام گیلاس هایی که تازه فروروخته می شوند با دست برداشت می گردند، اما برداشت گیلاس هایی که فرایند. می شوند، با استفاده از عمل لرزشی توسط ماشین هایی مشابه ماشین های برداشت آلبالو آنجام می گیرد.گیلاس ها پس از این که تکانده شدند، به صورت خشک در جعبه های بزرگ جابجا می شوند تا کنسرو یا نمک زی (با محلول نمکی دی اکسید گوگرد با غلظت 13500 میلی گرم در لیتر و 9/2=pH) شوند. جابجایی گیلاس ها از باغ به محل کنسرو یا نمک زنی باید به سرعت انجام شود تا بدین ترتیب اکسیداسیون بافتهای ساییده شده به حداقل رسد. نمک زنی فوری بعد از برداشت باعث حفظ کیفیت بالای میوه می شود.
درختان گیلاسی که به صورت ماشینی برداشت می شوند همانند درختان آلبالو اداره می گردند اما از آنجایی که درختان گیلاس در حالت بلوغ کامل از درختان آلبالو بزرگ ترند، بنابراین غالبا لرزاننده ها و چادرهای جمع کننده ی بزرگتری نیز لازم دارند.
در اروپا سالانه حدود ۱۷۰۰۰۰ تن گیلاس تولید می شود. از این مقدار حدود نصف آن به صورت تازه روانه ی بازار می شود و نصف دیگر آن تحویل کارخانجات فرایند سازی (کنسرو، انجماد یا تهیه ی نوشابه از نمک زنی در این جا استفاده نمی شود) می شود. عملیات برداشت و جابجایی محصول در این قاره تقریبا شبیه ایالات متحده ی آمریکا است. لذا برای سازگاری درختان با استفاده از ماشینهای برداشت لازم است که از روش های صحیح تربیت و هر س استفاده شود.
در ایتالیا و مجارستان تجربه نشان داده است که مصرف کنندگان تمایل به خرید انواع خاصی از گیلاس دارند که با روش ماشینی دقیق و بدون دم برداشت شده اند. در این کشورها گیلاس هایی که به بازارهای محلی فرستاده می شوند، به صورت تازه خوری یا فرایندهای خانگی مصرف می شوند. لذا در این مناطق برداشت ماشینی گیلاس برای بازارهای تازه فروشی کاملا سودآور است
سیستمهای تجاری برداشت در دهه ی ۱۹۹۰
لرزاننده های تنه و شاخه
در اکثر سیستم های تجاری برداشت که امروزه در ایالات متحده ی آمریکا و سایر کشورها برای برداشت
آلبالو ساخته می شوند، از یک لرزاننده که به تنه ی درخت متصل می شود و کل درخت را جهت ریزش
میوه هایش در یک لحظه تکان می دهد، استفاده شده است تجهیزات سر لرزانده سنگین است و در حالت معمول ۶۰۰ کیلوگرم وزن دارد. بیشتر لرزاننده ها جهت گسترش نیروی لرزاننده، به یک یا چند وزنه ی غیرمتعادل که به دور یک شافت عمودی پیچیده شده اند تکیه دارند. علاوه بر این، نیروی لرزاننده می تواند از طریق یک چرخ گریز از مرکز با یک پیستون هیدرولیک نیز توسعه یابد. لرزاننده ها دارای نیروی هیدرولیکی هستند و بدین ترتیب به راحتی می توان نیروی آنها را جهت ریزش میوه ی تمام شاخه ها تغییر داد. این لرزاننده ها معمولا با بسامد700 تا ۱۴۰۰ دور در دقیقه عمل می کنند و به ترتیب (به ازای700 تا 1400 دور ) 16تا 12 میلی متر در طول گیره ی لرزاننده جابجا می شوند
تعدادی از لرزاننده ها دارای یک شافت منفرد هستند تا به وسیله ی آنها دو وزنه ی نامتعادل با یک بسامد ثابت بچرخند و در نتیجه ی آن نیروی لرزش از یک موتور هیدرولیک تکی توسعه یابد. گروه دیگر لرزاننده ها دارای دو شافت هستند که وزنه های نامتعادل را که به نسبت های تصادفی می چرخند، از هم جدا کنند تا نیروی لرزش از موتورهای هیدرولیکی جداگانه گسترش یابد. در یک مورد دیگر عمل لرزش در چند جهت انجام می شود تا تنه ی درخت در تمام جهات بلرزد و در نتیجه ی آن میوه ها سریع تر و کامل تر از
روشی است که در آن فقط از لرزش یک جهته استفاده می شود . از درخت جدا شوند. در اکثر لرزاننده ها جهت تطبیق دادن عمل آنها با سن درختان یا اختلافاتی که در باردهی آنها وجود دارد می توان مقدار وزنه های نا متعادل را افزایش داد ، اما گریز از مرکز (فاصله بین مرکز وزنه نا متعادل و مرکز شافت دوار) دستگاه قابل تغییر نیست . حداکثر نیروی توان ورودی لرزاننده در حالت مطلوب 30 تا 60 کیلو وات است.
در اکثر برداشت کننده های اروپایی که امروزه طراحی می شوند، به جای لرزاننده های تنه از لرزاننده های شاخه استفاده می شود . در بعضی نقاط که باید درختان مسن تر و باغات قدیمی برداشت شوند لرزاننده شاخه غالبا موثر تر می باشند ، زیرا به این درختان کمتر آسیب می زنند هر چند به نظر می رشد که درختان کمتری را در ساعت بتوان به وسیله این وسایل برداشت کرد. با مانوردهی لرزاننده های شاخه نهال های جوان را می توان به راحتی از تنه لرزاند (تنه هایی با قطر 150 میلی متر) و درختانی را که بر روی زمین های بسیار ناهموار کشت شده اند نیز می توان به لرزه درآورد . همچنین یک لرزاننده ی تنه را می توان به قسمت های سالم تنه و شاخسازه های درخت متث=صل کرد . توان ورودی این دستگاه ها در حالت مطلوب بین ده تا 25 کیلو وات است.
اگر لرزانند، بسیار سریع عمل کند ممکن است تنه ی (پوست) درخت دچار برش های زیاد، پیچیدگی و انقباض شود واقع اگر میوه به حد کافی جهت برداشت بالغ شده باشد، یک لرزش چند ثانیه ای (۲ تا ۵ ثانیه) برای ریزش تمام محصول کافی می باشد. تمام لرزاننده های تجاری تنه که باید به تنه ی درخت گیر
داده شوند، بسامدشان از صفر تا بسامد مطلوب ریزش افزایش می یابد و سپس قبل از این که بتوان آنها را جد ا و به در خت دیگری منتقل کرد، دوباره بسامد تا صفر کاهش می یابد. در طول فازهای روشن و خاموش شدن عمل لرزاننده، شرایط تشدیدی که بین لرزاننده و تنه ی درخت به وجود می آید باعث تغییر مکان زیاد دستگاه می شود. این مسأله موجب به وجود آمدن تنش های زیاد برش و انقباض به پوست و کامبیوم تنه ی درخت می شود و می تواند به پوست درخت آسیب وارد آورد به این دلیل اگر درخت بزرگ نباشد و بار زیاد نداشته باشد دستگاه لرزاننده نبید بیش از یک مرتبه تا کامل شدن برداشت هر درخت روشن و خاموش شود. در این رابطه دو نوع لرزاننده طراحی شده است که در حال حاضر نیز وجود دارند و در آنها از گریز از مرکز قابل تنظیم استفاده شده است تا بدین وسیله جلوی مشکل تشدید گرفته شود اما تاکنون هیچ یک از آنها به صورت تجاری طراحی نشده اند.
گیره ی لرزاننده
لرزاننده به وسیله ی یک گیره ی هیدرولیکی به تنه ی درخت متصل می شود گیره ها از نظر طرح با هم متفاوتند و در آنها یا از گیره دو صفحه ای موازی که در طرفین مقابل تنه ی در خت قرار می گیرند با گیره سه صفحه ای که در اطراف تنه ی درخت به صورت مثلثی تنظیم می شوند، استفاده می شود گیره دو صفحه ای برای این که مانند یک قیچی کار کند، به شکل یک قیچی (فرم قیچی مانند) یا به فرم C مانند طراحی می شود. گیره ی سه صفحه ای به صورت یک مثلث متساوی الاضلاع (گیره ی سه گوشه ) طراحی شده است که بتواند در طرفین ته باز شود تا دسترسی به تنه ی درخت داشته باشد و سپس سته می شود تا تنه را از سمت مقابل قاعده ی مثلث بگیرد. صفحات گیره (لایه های واسطه ای که سطح تماس روی تنه ی درخت را به هنگام وارد آمدن نیروی لرزاننده حفاظت می کنند) از لاستیک نئوپرن ضخیم (تقریبا 200 میلی متر) یا همان طور که در شکل ۶-۱۸ نشان داده شده است، از لوله های توخالی دفع کننده ی نیرو که با مواد سیال بر شدهاند ساخته می شوند .
اگر صفحات بسیار سفت باشند، سطح تماس تنه با دستگاه کوچک خواهد بود و این مسأله موجب می شود که فشار بیشتری از سمت گیره و لرزاننده به پوست و کامبیوم درخت وارد شود. همچنین در طول عمل لرزش ممکن است تش بیشتری به درخت وارد آید که این مسأله نیز منجر به پاره شدن پوست شده و ممکن است آن را از درخت جدا کند. لذا برای حفظ یک باغ پر محصول با طول عمر مناسب باید از این قبیل آسیب ها جلوگیری کرد. اگر صفحات بسیار نرم باشند، عمل لرزش به خوبی از دستگاه به درخت انتقال نمی یابد. صفحات نئوپرنی باید یک سطح با اندازه تقریبی ۲۰۰ میلی متر ارتفاع و ۵۰۰ میلی متر درازا برای تماس با درخت داشته باشد. سفتی این صفحات نیز باید برای درختان جوان (درختانی با قطر تنه ی ۳۵ تا ۱۵۰ میلی متر) ۵۵ واحد سختی سنج (دیورومتر) و برای درختان مسن تر ۶۵ واحد سختی سنج باشد. صفحه ی نرم (۵۵ واحد سختی سنج) مانع وارد آمدن نیروی تحت فشار زیاد به تنه های کوچکی که به راحتی آسیب می بینند می شود، ضمن این که به دلیل انتقال خوب نیروی کمتر لرزشی مورد نیاز درختان جوان به تنه آنها، شرایط خوبی را برای حیات درخت به وجود می آورند. صفحه ی سخت (۶۵ واحد سختی سنج)سطح تماس بزرگی را بر روی تنه های بزرگ فراهم می کند (لذا نیروهای تحت فشار در حد ایمن باقی می مانند) و بدین وسیله نیروهای بیشتر مورد نیاز برای درختان بزرگ را به خوبی مستقل می کند و شرایط خوبی را برای حیات این درختان فراهم می کند. سختی صفحاتی که دارای مواد سیال هستند (با قطر تقریباً ۲۰۰ میلی متر) را نمی توان با سختی سنج تعیین کرد. این صفحات زمانی که محکم به تنه وصل می شوند، نرم هستند. طی مدتی که این صفحات به درخت متصل هستند، مواد سیال در آنها جابجا می شود تا درخت آسیب نبیند. این لوله ها باید برای درختان جوان پر و برای درختان مسن تر سر خالی باشند. در این مورد بهتر است که به توصیه های سازندگان آنها جهت پر کردن لوله ها، تجدید مواد سیال و چرخش دوره ای صفحه در طی مدت استفاده از آنها عمل کرد.
تمام صفحات به کمک یک بند که به صورت نئوپرن تخت با نوار پوشیده شده از نیتریل می باشند، به صورتی که در شکل های ۱۸۰۶ و ۱۸۰۷ نشان داده شده است، بر روی لرزاننده نگه داشته می شوند.
نوع دوم این نوارها به صورت یک کمربند شل و لغزنده است که با قرار گرفتن بر روی کمربند زنجیری، تنه ی درختان را به هم متصل می کند. سطح بین این دو نوار توسط محلول یا شد سیلیکون با یک طبقه ی گریس خور لرزانده می شود. این سطح لرزشی حد واسط سطح تقریباً کاذبی است که می تواند زمانی که نیروها و تکان های چیدن توسط لرزاننده در حال گسترش هستند، به راحتی جابجا شود و بدین وسیله مانع انتقال تنش های آسیب رننده ی چیدن به پوست و کامبیوم گردد. برای درختان جوان. هر نوار باید ضخیم باشد (به ضخامت تقریباً 5/3 میلی متر)، با نیتریل پوشیده شده باشد و در سطح میانی بلرزد. برای درختان مسن هر یک از نوارها می توانند ضخیم تر (به ضخامت تقریبا ۷ میلی متر) باشند، با نئوپرن پوشاند، شده باشند و در سطح میانی بلرزند. سطح میانی باید هر روز تمیز شود (برای پاک شدن از ضایعات گیلاس و آب میوه ی آن) و دوباره با تناوب بیشتری لرزانده شود تا از حفظ وضعیت مطلوب آن اطمینان حاصل گردد.
حمل کننده های لرزاننده
امروزه فقط دو روش برای حمل و نقل، جاسازی، کنترل و نیرو دهی به لرزاننده های تنه در باغ وجود دارد. در برداشت کننده ی کامل و سیستم گیره ای چارچوبه ای، لرزاننده همانطور که در شکل های ۱-۱۸ تا ۴-۱۸ نشان داده شده است، در زیر چارچوبه ای گیره نصب می شود. پس از این که چارچوب گیره در درخت جاسازی شد، لرزاننده به تنه گیر داده می شود، اما این عمل قبل از این که صفحات متصل شونده به وضعیت جمع آوری باز شوند صورت می گیرد. در روش دوم سیستم گیره ای کاملا غلتکی لرزاننده بر روی یک ماشین جداگانه جابجا می شود و پس از این که صفحات گیره ی فابریک (که غالباً بر روی گیاهان پوششی گراس کشیده می شوند) در وضعیت جمع آوری قرار گرفتند، به تنه ی درخت متصل می شوند
زمانی که لرزاننده در زیر چارچوب گیره نصب می شود، می توان آن را تا حدودی برای ارتفاع مطلوب لرزش و فاصله ی افقی بین تنه و چارچوب گیره تنظیم کرد. اما تنظیم زاویه ی اتصال ۹۰ درجه بین صفحه ی گیره و تنه ی درخت که به صورت عمودی رشد کرده است (مانند مشکلاتی که در مناطق کوهستانی شیب دار وجود دارد) کاری ناممکن می باشد. با این حال زمانی که لرزاننده بر روی یک ماشین جدا نصب می شود، تنظیم فاصله، ارتفاع و زاویه ی اتصال به راحتی توسط فردی که دستگاه را هدایت می کند امکان پذیر است. زمانی که گیلاس یا آلبالو بر روی نقاط کوهستانی یا ناهموار کشت می شوند، استفاده از سیتم گیره ای دوتکه غیر ممکن است، زیرا لرزاننده و صفحات برداشت کننده را نمی توان به درستی برای درختان کار گذاشت. بنابراین در این قبیل موارد باید از یک برداشت کننده ی کامل یکنفره با یک سیستم کاملا غلتکی استفاده کرد.
لرراننده های شاخه ها همواره بر بالائی چار چوب متصل شونده که بر روی محور L شکل معکوس قرار گرفته است، نصب می شوند. محل نصب لرزاننده معمولا در یکی از نقاط انتهایی چارچوب و زاویه ی خارجی آن (خارج از درخت) قرار دارد، به طوری که باعث به وجود آمدن یک اتاقک برای فرد هدایت کننده ی لرزاننده جهت مانوردهی گیره ی لرزاننده می شود. زمانی که یک جفت از چارچوب های، گیره باید بر روی یک ردیف درختان عمل کنند، غالباً یک لرزاننده ی شاخه بر روی هر چارچوب نصب می شود تا بدین وسیله سرعت عمل برداشت افزایش یابد. لذا کم بودن تعداد شاخه های اصلی مهم می باشد. (۳ تا ۵ عدد) تا تعداد درختانی که در هر ساعت برداشت می شوند افزایش یابد. این مساله همچنین کمک می کند که آسیب دیدگی پوست شاخه های اصلی به حداقل برسد.
جمع آوری میوه
سطوح جمع آوری کننده ای که برای گرفتن میوه های در حالا افتادن از درخت به کار می روند باید به حد کافی نرم باشد میوه ای که تکانده می شود معمولا از فاصله ۳ متری یا بیشتر بر روی سطوح جمع آوری کننده می افتد. بررسیها در این رابطه نشان داده اند که ساییدگی ناشی از برداشت ماشینی را می توان به دو بار افتادن میوه از ارتفاع ۲ متری بر روی یک سطح سفت تشبیه کرد. گیلاس و آلبالو معمولا با یک بار افتادن از ارتفاع 25/1 متری بر روی یک سطح سفت ترک می خورند. برای اکثر سیستم های برداشت از ترکیبی از یک فیبر قابل شستشو (مانند نئوپرن روی نایلون) و یک اسفنج یا بالشتک پلاستیکی برای تأمین نرمی استفاده می شود. عمل نرم کنندگی باید تمام قسمت های ساختاری برداشت کننده را تحت پوشش قرار دهد تا گیلاس و آلبالو آسیب نبینند. در اکثر میوه چین ها نوارهای جابجا کننده یا نقاله پوشیده نیستند که باید با پوشش نرم پوشانده شوند، زیرا جنس آنها سفت و سخت است. صفحات جمع آوری روی واحدهای برداشت کننده های غلتکی باید به منظور تأمین نرمی، از فیبرهای سبک وزن قابل انعطاف ساخته شوند و در طول برداشت میوه نیز باید روی علفها یا در هوانگه داشته شوند.
آسیب ناشی از ساییدگی غیر قابل جبران است. آلبالوهای مونت مورنسی ساییده شده اگر سریعاً با آب خنک نشوند دچار عارضه ی سوختگی میوه می شوند. سوختگی موجب کاهش کیفی میوه و همچنین قیمت آن می شود. اگر ساییدگی به قدری توسعه یابد که گوشت میوه نتواند سفتی خود را در مدت غوطه ور بودن در آب دوباره به دست آورد، خسارت حفره دار شدن زیاد خواهد شد و هسته گیری از گوشت میوه نیز درست انجام نمی شود. در ایالات متحده ی آمریکا آلبالوهایی که در کارخانه از نظر هسته گیری در درجه ی اول قرار دارند نباید به ازای هر 34/1کيلوگرم ميوه ى هسته گیری شده بیش از یک هسته وجود داشته باشد. همچنین یکی از اهداف آینده ی این صنعت یک هسته به ازای هر 35/28 کیلوگرم میوه ی هسته گیری شده است. امروزه زمانی که عملیات برداشت، جابجایی و هسته گیری به خوبی انجام شوند، در گیلاس یا آلبالوهای هسته گیری شده، یک هسته به ازای هر 67/5 کیلوگرم میوه وجود دارد.
در اروپا چند رقم آلبالو وجود دارند که نسبت به مونت مورنسی از مقاومت بیشتری به ساییدگی و سوختگی برخوردارند. اما عمل نرم کردن دستگاه ها کاری لازم و ضروری است، با این وجود میوه های این ارقام را می توان با جعبه نیز جابجا کرد.
نحوه ی اتصال تنه به سطوح جمعگر میوه حایز اهمیت است. این قسمت باید محکم به دور تنهای درخت متصل شود تا از افتادن میوه بر روی زمین جلوگیری به عمل آید. اگر سطوح جمعگر خم شوند، میوه به جای این که به سمت نقاله بلغزد، در قسمتی از سطوح جمع شده، آسیب می بیند و در نتیجه کیفیت آن کاهش می یابد.
گیلاس ها یا آلبالوهایی که توسط دستگاه میوه چین جمع آوری می شوند، باید توسط یک نقاله دریافت شده و به سمت مخازن آب یا جعبه های حمل میوه جابجا شوند، انتخاب صحیح عرض و سرعت نقاله به منظور جابجایی به حفظ کیفیت میوه آنها کمک خواهد کرد. بیشتر نقاله ها ۴۰۰ تا ۶۰۰ میلی متر عرض دارند. در اکثر برداشت کننده ها دو یا چند نقاله عمل انتفال میوه را انجام می دهند به این صورت که از یکی از آنها میوه سقوط می کند و توسط دیگری ۹۰ درجه در جهت دیگر جابجا می گردد، اما در بعضی از برداشت کننده ها میوه ها توسط یک نقاله جمع آوری می شوند. نقاله باید نرم و ملایم باشد تا از زخمی یا فشرده شدن میوه و ساییدگی بیشتر جلوگیری گردد.
بیشتر برداشت کننده ها برای خارج شدن برگها و ضایعات سبک وزن، مجهز به یک پنکه هستند که به هنگام افتادن میوه ها بر روی نقاله سبب خروج این مواد از محصول می شود. برگ ها و مواد زاید باقیمانده که بر روی سطح آب مخزن شناور می شوند، تا قبل از این که مخزن به ایستگاه خنک کننده فرستاده شود، با استفاده از یک صفحه یا راکت تنیس کهنه جمع آوری می شوند. همچنین مواد زاید موجود در جعبه های خشک حمل میوه را می توان به راحتی به وسیله ی دست حذف کرد.
آموزش متصدی ماشین برداشت میوه
متصدی ماشین برداشت میوه کنترل ماشینی را به عهده می گیرد که باید با یک روش دقیق، ایمن و کارآمد فقط برای مدت کوتاهی از سال کار کند. در واقع اگر متصدی ماشین آگاهی کافی از چگونگی کار ماشین، نحوه ی برداشت کار آمد محصول و همچنین حفظ کیفیت میوه، چگونگی جلوگیری از آسیب دیدگی تنه و شاخه ها و علاوه براین ها نحوه ی تشخیص اشتباهات و راه بر طرف کردن آنها داشته باشد، عمل برداشت ماشینی بسیار موفقیت آمیز خواهد بود. عمل صحیح دستگاه سبب صرف کمترین هزینه برای فرد باغدار و همچنین کارخانه دار می شود. لذا اگر متصدی اطلاع کافی از موارد ذکر شده نداشته باشد، هر گونه برداشت ماشینی می تواند منجر به عایدات کم محصول، کاهش کیفیت میوه، آسیب دیدگی تنه درخت و کاهش طول عمر باغ، خرابی تجهیزات برداشت و هزینه های زیاد برای باغدار و کارخانه دار شود بنابراین به منظور موفق بودن عملیات برداشت ماشینی تربیت صحیح متصدی ماشین برداشت میوه امری مهم و تعیین کننده است و اگر متصدی ماشین کار را اجاره کند این امر اهمیت بسیار بیشتری خواهد داشت. در اکثر موارد، آموزش می تواند فقط به کمک دفترچه ی راهنما با فروشنده و مالکینی که کار با ماشین را تجربه کرده اند یا حتی متصدیانی که با ماشین هایی مشابه مشغول به فعالیت هستند صورت گیرد.
نگهداری ماشین برداشت میوه
باوجود این که از یک ماشین برداشت آلبالو فقط مدت کوتاهی از سال استفاده می شود، با این حال نمی توان کار آن را تضمین یا از نگهداری آن چشم پوشی کرد. سالانه به طور متوسط به ازای ۲۰ هکتار باغ نیاز به حدود ۵۰۰۰ دور حرکت درخت به درخت ماشین برداشت کننده و کار روزانه ۱۰ تا ۱۲ ساعت به مدت ۱۰ روز می باشد. باغداران بزرگ ممکن است از هر برداشت کننده سه برابر این مقدار کار بکشند. بسیاری از باغداران آمریکایی ممکن است از همین برداشت کننده ها برای برداشت گیلاس هایی که فرایند می شوند استفاده کنند. این مسأله هزینه ی سرمایه گذاری را به مقدار بیشتری از محصول توزیع می کند، اما نیاز به مراقبت دقیق را افزایش می دهد. برای جلوگیری از مشکلاتی که منجر به تأخیر و هزینه های زیاد در زمان برداشت می شوند، معاینه و سرویس یاتاقان، زنجیرهای ناقل حرکت، شیلنگ های هیدرولیک، فیلترها و گریس خورها، پمپ های هیدرولیک، موتورها و سیلندرها، شیرها و سوپاپ های هیدرولیک، صفحات جمع آوری کننده و نقاله های جابجا کننده ی میوه، بالشتک های گیره ی لرزاننده و کمربندهای لغزشی، موتور و قسمتهای ساختاری ماشین باید در طول زمستان یا چند هفته قبل از برداشت به صورت کامل انجام شوند.
در اروپا از برداشت کننده های مشابه برای چندین محصول درختی (از قبیل گیلاس، آلبالو، زردآلو، آلو، سیب، بادام، شاه بلوط) استفاده می شود تا بدین وسیله سوددهی دستگاه افزایش یابد. برای نگهداری دقیق و منظم این دستگاه ها سالانه به ۳۵۰ تا ۵۰۰ ساعت کار نیاز می باشد.
ظروف جابجایی
در ایالات متحده ی آمریکا برای جلوگیری از عارضه ی سوختگی ناشی از ساییدگی و همچنین برای سفت ماندن گیلاس و آلبالو جهت هسته گیری خوب و کارآمد در کارخانه، میوه هایی را که به صورت ماشینی برداشت می شوند در داخل مخزن آب سرد روی ماشین برداشت کننده قرار می دهند. این مخازن که به هنگام پرشدن کامل ۹۰۰ کیلوگرم وزن دارند، جهت ایمنی به ماشین برداشت کننده زنجیر می شوند. در ایالات متحده ی آمریکا از مخازن فولادی استاندارد استفاده می شود که می توان آنها را با لیفتراک جابجا کرد. سطح داخلی هر یک از این مخازن حدود 11000سانتی متر مربع وسعت داشته، به طوری که به ازای هر یک سانتیمتر عمق011/0مترمکعب گیلاس یا آلبالو را در خود نگهداری می کنند . آلبالو های مونت مورنسی که در هر متر مکعب این مخازن حدود 754 کیلو گرم وزن خالص دارند (بدون احتساب آب مخزن که به ازاری هر سانتی متر ارتفاع 29/8 کیلو گرم می شود) در این مخازن از یک سوند فولادی ضد زنگ که به صورت میلی متری درجه بندی شده است (با قدرت برآورد تا حد 1/0 میلی متر) استفاده می شود و می توان به کمک آن سریعا عمق گیلاس ها و آلبالو های موجود در آب را اندازه گیری کرد. بدین ترتیب مقدار بدست آمده را تبدیل به حجم با وزن میوه ها جهت فروش و تحویل قانونی و صحیح به کارخانه دار می کنند . با استفاده از این روش این میوه ها نیازی به از دست دادن آب، انتقال و جابجایی به سمت باسکول که خسارتزا ، وقت گیر و پرهزینه است را ندارند . پس از از این که گیلاس ها یا آلبالو ها تحت فشار آب قرار گرفتند و به کمک کامیون به مسافت یک کیلو متری منتقل شدند می توان از سوند به طور درست و مناسب استفاده نمود.
وزن گیلاس هایی که در بشکه های شوری قرار دارند را نیز با استفاده از سوند عمقی اندازه گیری کرد، مخازن را تنظیم نموده و تراکم میوه در مخزن را به حد استاندارد یا 688 کیلو گرم در متر مکعب رساند .
مخازن پالت همانطور که در شکل 10-18 نیز نشان داده شده است معمولا توسط یک سر در حال چرخش که بر روی لیفتراک تعبیه شده است به داخل آب تخلیه می شوند پایین پالت که بر روی مخزن
436 داخل فایل نبود
قرار دارد طوری طراحی می شود مخزن بر روی چنگک های لیفتراک به حالت واژگون قرار گیرد. پایین و بالای مخزن نیز طوری طراحی می شوند که به خوبی به همدیگر جفت شوند و بدین ترتیب انباشته شدن مخازن بر روی همدیگر و جابجایی آنها به صورت دسته جمعی با اطمینان و ایمنی کافی صورت پذیرد.
بسیاری از مخازن فولادی با رنگ سفید رنگ می شوند تا انرزی خورشید را منعکس کنند. رنگ مورد استفاده باید از نظر غذایی بی ضرر بوده و همچنین باید هر چند وقت یکبار بررسی شود تا از خراب شدن و همچنین پوسته شدن آن و مخلوط شدن با میوه ها جلوگیری به عمل آید. رنگ هایی که قادرند مدت زیادی در زیر آب دوام بیاورند نیاز به بازرسی کمتری دارند. پاکسازی مخزن نیز یکی از عملیات لازم و ضروری است که هر ساله قبل از استفاده از مخزن انجام می شود.
در اروپا بیشتر گیلاس ها و آلبالوهایی که تکانده می شوند به صورت خشک (بدون قرار گرفتن در آب) در جعبه هایی که ۳۵۰ میلی متر عمق و ۲۵۰ کیلوگرم ظرفیت دارند یا در جعبه های کوچکتری که ۱۰ تا ۲۵ کیلوگرم گنجایش دارند جابجا می شوند (برای استفاده ی تازه در بازار). این ظروف به مدت چند ساعت پس از برداشت در سردخانه نگهداری می شوند تا قبل از این که به کارخانه یا محل بسته بندی جهت فروش تازه در بازار فرستاده شوند، در آنجا خنک شوند.